Dacapo

Voor een verzamelaar gaat het er meestal niet om zo veel mogelijk objecten te vergaren, maar vooral ook om het zoeken naar relevante achtergrondinformatie over de verschillende voorwerpen. Er blijkt soms maar mondjesmaat iets te achterhalen bij een knikkerspel omdat er geen naam van de fabrikant op staat vermeld, het spel geen naam heeft, de doos waarin het verpakt was ontbreekt, evenals de spelregels.

Bij dit spel is er wel informatie te vinden, namelijk de titel “Dacapo” en op de buitenrand van het spel aan beide zijden een stempel met de naam van de fabrikant, Schilte Zonen, plus een vermelding van de aanvraag voor een octrooi (24142).

Laten we beginnen bij de titel. “Da capo” is een muziekterm afkomstig uit het Italiaans en staat vaak afgekort als “D.C.” boven de laatste maat geschreven. De speler/muzikant wordt dan verondersteld alles vanaf het begin nog een keer te spelen. Daar zou een link naar dit spel kunnen liggen. 

Maar eerst iets meer over het bord. Er is geen trekmechaniek om de knikker of kogel weg te schieten. Aan de onderkant van het spel bevindt zich, zo’n 30 cm vanaf de bovenkant, een houten poot van 6,5 cm hoog. Door het bord onderaan op te tillen en door te variëren in hoogte en het iets te kantelen kan de speler een knikker een route langs een aantal knikker-potjes laten afleggen waarbij de hoogst scorende potjes helemaal onderaan liggen, met scores van 50 en 100 punten. Op het bord worden met dunne gele pijlen twee routes aangegeven: links de route “naar 50” en rechts die “naar 100”. Er bevinden zich nog 4 potjes met een score van 0 punten en nog 5 potjes met scores van 10 (2x), 20, 30 en 40 punten. 

Ik heb geen informatie over de spelregels en dus ook niet over het aantal knikkers waarmee gespeeld wordt. Gelet op de betekenis van “Da capo” zou de kans denkbeeldig zijn dat een speler op een bepaalde manier of bij een bepaalde score nog een keer opnieuw mag of moet spelen.

Als we de stempels met de naam Schilte Zonen volgen komen we uit bij de firma Schilte, een Nederlandse meubelfabriek uit IJsselstein die sinds 1858 bestaat, een familiebedrijf gespecialiseerd in de productie van schoolmeubilair. Voor een producent van meubels zou het een peulenschil moeten zijn zo’n spel te maken. Onder de titel op het bord staan nog de letters BSZ. De betekenis hiervan is mij niet duidelijk.

Kortom, ook met best wel wat aanwijzingen is nog lang niet alles helder en duidelijk en dat laat dan ook weer wat ruimte voor interpretatie (spelregels) en aannames. Was dit spel een bijproduct dat als relatiegeschenk werd aangeboden of bij grote leveringen van schoolmeubilair als extraatje voor de schoolkinderen werd meegeleverd? Er waren ook best een aantal biljartfabrieken die een knikkerspel als bijproduct hadden (zie: Van Laere met het Champion spel).

Er zijn meer spellen met deze titel. Zo is er een in 1993 door Thomas Pauli ontworpen kaartspel (Da Capo, ook wel Dacapo genoemd) dat door de firma AMIGO is geproduceerd. Voorts is er nog het “Da Capo: The Music Theory Card Game”, ontwikkeld door musici voor musici en voor een ieder die geïnteresseerd is natuurlijk.