Bruin Boy Bagatelle

Dit knikkerspel van de Britse speelgoedfabrikant Chad Valley uit Harborne dankt zijn naam aan een groepje stripfiguren met de naam “The Bruin Boys”, met een hoofdrol voor “Tiger Tim. Meer daarover later. Het spel is een uiterst waardevolle aanvulling op mijn verzameling, enerzijds omdat het dateert uit de periode rond 1930 en anderzijds omdat het spel iets extra’s heeft in vergelijking met de meeste andere. Bij de meeste spellen valt een knikker of kogel in een knikkerpotje met een score en blijft daar dan liggen. Hier  valt ie op een palletje dat door het gewicht van de knikker omlaag gaat waardoor het poppetje omhoog komt en rechtop blijft staan. Onder de afbeelding van het dier staat de score vermeld. De knikker is vervolgens onder in het spel gevallen en kan via het houten luikje onderaan weer uit het spel worden genomen.

Het schietmechaniek werkt nog perfect en er ontbreekt zelfs geen spijkertje op het speelveld. Aan de voorkant is een houten plankje bevestigd dat je kan draaien en dat rechtstandig kan worden vastgezet met een metalen pennetje om het spel schuin te laten aflopen. Het spel is in zijn geheel van hout vervaardigd.

Centraal onderaan het spel staat vermeld: “by permission of the proprietors of TIGER TIM’S WEEKLY British pat. app. for. Dit verdient enige uitleg. In 1904 bedacht kunstenaar Julius Stafford Baker dit stripfiguur voor de strippagina van de krant The Daily Mirror. De strip werd “Mrs. Hippo’s Kindergarten” met een hoofdrol voor Tiger Tim, verscheen slechts eenmaal in de krant, maar werd daarmee wel de eerste cartoon in een Engelse krant! Tiger Tim staat afgebeeld op de positie net boven de tekst onder op het spel en als de kogel of knikker zijn afbeelding doet verschijnen mag de speler de totaalscore verdubbelen. De andere afbeeldingen zijn van de vriendjes van Tiger Tim, zoals Jumbo de olifant, Jacko de aap, Porkyboy Pig het varkentje, Georgie de giraffe, Joey de papegaai, Willie de struisvogel, Fido de pup en Bobby Bruin, het zoontje van Mrs. Bruin. Zij zaten in de klas van Mrs. Hippo. Deze werd later vervangen door Mrs. Bruin, de beer, en de doorontwikkelde strip veranderde van naam: “Tiger Tim and the Hippo Boys” werd “The Bruin Boys” omdat Mrs. Hippo, het vrouwelijke nijlpaard werd vervangen door vrouwtjesbeer Mrs. Bruin. Mrs. Bruin zien we rechts bovenaan op het spel afgebeeld. In 1920 kregen de figuurtjes een eigen stripblad: Tiger Tim’s Weekly. Tiger Tim is van 1904 tot 1985 in verschillende tijdschriften verschenen en werd daarmee een van de langstlevende stripfiguren in de Britse geschiedenis. Naast de geestelijke vader hebben nog tal van andere tekenaars een bijdrage geleverd aan deze strip, waaronder zelfs zijn zoon, Julius Stafford Baker Jr.

Op de achterkant van het spel staat een kopie van een voorpagina van “The Rainbow”, een stripblad voor jonge kinderen dat vanaf 1914 ook de verhalen van Tiger Tim en zijn vriendjes publiceerde. De tekst naast de strip is bedoeld als reclame voor het weekblad en dient waarschijnlijk als wederdienst van de fabrikant van het spel voor het mogen gebruiken van de gepatenteerde stripfiguurtjes.

Bij sommige van deze oude exemplaren staat op de achterkant ook een beschrijving van de spelregels:

Bruin Boy Bagatelle

The game consists of 10 shots or as agreed, the object being to fire the balls with sufficient accuracy to enable the figures to be tilted up. Each figure carries a number while “Tiger Tim” represents double score. When the 10 shots have been played all the numbers of these figures tilted up are added together and this represents the total score. If  “Tiger Tim” is up, then the score is doubled. The winner is the player who scores the greatest number of points. The game can be played as a game of 10 shots as stated or a series of games of 10 shots until a certain agreed total is reached.

At the commencement of the game all the figures must lay flat on the board and in the case of more balls than one going into the same hole, only the one can count and the remaining shots are lost. All the balls return underneath the playing board to the ball retainer at the near end of the board and if it is found more convenient the retainer at the rear end of the board can be tilted up to allow the ball being picked up more easily. Only one ball is necessary to play the game, but two extra balls are provided as spares. Always remember to hinge down the retainer before commencing to play to prevent balls falling to the floor and becoming lost. A wood strut is provided for fixing in the back of the board to give the correct angle for play

The Chad Valley Games  Reg. Trade Mark

Made solely at Harborne, England

De oorsprong van het bedrijf ligt bij een drukkerij opgericht door Anthony Bunn Johnson in Birmingham in de vroege 19de eeuw. Wat later verkaste het bedrijf naar Harborne in een vallei waar de Chad Brook doorheen stroomde en waar het bedrijf z’n naam van heeft afgeleid. Nog weer wat later begonnen ze met de productie van speelgoed en in 1938 kreeg het bedrijf het predicaat “Toymakers to H.M. The Queen”.