Boer en boerin met dieren uit het bos

Hebben we bij dit knikkerspel te maken met de voorloper van de smiley die 6 keer staat afgebeeld? Vast niet, maar wat moet die dan voorstellen, of verbeelden ze toch gewoon de knikker(s) die in het spel wordt/worden gebracht? En wat te denken van de afgebeelde man en vrouw; kunnen we iets concluderen uit hun kleding en zegt dat mogelijk iets over de herkomst van het spel? Doet het misschien aan Oost-Europa denken?

Welnu, de afbeelding is gebaseerd op de “Kolobok”. In de Slavische volkstraditie en vooral in Rusland, Wit-Rusland en Oekraïne komen we deze tegen in een sprookje met dezelfde naam. De kolobok is een bal deeg gebakken in olie of in de oven. Een oude man/grootvader vraagt aan zijn vrouw om er een voor hem te bereiden. Nadat ze de laatste restjes meel die ze nog hadden hebben verzameld leggen ze de kolobok ter afkoeling op de vensterbank. De kolobok maakt van de gelegenheid gebruik om weg te rennen. Hij ontsnapt achtereenvolgens aan een haas, een wolf en een beer maar wordt uiteindelijk opgegeten door een (vrouwtjes-)vos die slimmer is dan de andere dieren.

Het spel vertoont opvallend veel overeenkomsten met het spel  “Sprookjesbos” in mijn verzameling. Ook hier zien we dezelfde karakters en gaat het ook om het sprookje van de kolobok. Het betreft een in de voormalige Sovjet-Unie (USSR) geproduceerd spel. Andere spellen, zoals “Spelende kinderen in het park” hebben eenzelfde schietmechaniek, beugeltjes, knikker-potjes en spijkertjes. Ook het metalen beugeltje midden boven op de achterkant, om het spel schuin af te laten lopen, is identiek. Allemaal afkomstig uit de voormalige Sovjet-Unie.

Er zijn 7 metalen knikker-potjes op het speelveld te vinden met daarnaast nog 2 beugeltjes en 11 door spijkertjes gevormde “potjes”, elk met een eigen score. De meest linkse heeft een score van “X” en wat moeten we daar nu weer van maken? De totaalscore van een speler vermenigvuldigen met ….? In tegenstelling tot sommige andere spelen staan hier geen spelregels vermeld op de achterzijde. We zien naast de man en vrouw een konijn, een wolf, een beer en een vos afgebeeld. 

Bij een latere, jaren ’60-versie van dit spel, zag ik dat de ijzeren pennetjes op het speelveld zijn vervangen door houten pennetjes.

De afbeeldingen en scores op het spel zijn nog goed zichtbaar, het trekmechaniek werkt nog en er ontbreekt geen spijkertje. Kortom, spelen maar