Wiko Biljart

Van de vier Wiko-Biljart spellen in mijn bezit is dit waarschijnlijk de oudste en meest eenvoudige. Deze versie heeft geen afschietmechaniek en de knikker of kogel dient dan ook te worden weggeschoten met een stootstok, of zoals de fabrikant zegt, een “queue” (keu). Grappig, want het Engelse woord voor een keu is:”cue”. Het Engelse woord “queue” vertaal je in het Nederlands met het woord (wacht-)rij. De term Wiko staat overigens voor Wip-kogel, uiteraard vanwege de wip die in het midden van het bord is aangebracht. Naast de wip zijn er nog 9 halfronde en hoefijzervormige, houten opvangvakjes voor de knikkers. Ook zijn er nog 10 uitgefreesde knikkerpotjes op het bord te vinden, elk ook met een eigen score. Onderaan het spel is een reservoir voor knikkers met een schuifdeksel. Hierin bevinden zich 7 gele klei-knikkers en één zwarte plus de afstootstok/keu. Voorts vind je hier ook het pootje dat aan de achterkant boven in het spel moet worden geplaatst om het schuin te doen aflopen. In de bovenkant van het pootje is een knikkerpotje gefreesd. Bij het woord RETOUR bevindt zich een poortje in het reservoir dat vanaf de binnenkant met een venstertje kan worden afgesloten. Spijkertjes op het speelveld doen dienst als object om de baan van de knikker te manipuleren. Het hele spel is van hout vervaardigd uiteraard met uitzondering van de spijkertjes. Het WIKO-biljart is opgenomen in de database van “Het Historisch Overzicht van Nederlandse Gezelschapsspellen”. Het werd ook wel een knikkerbord of knikkerbak genoemd.

Op de achterkant staat de volgende tekst:

                                  SPELREGELS voor het WIKO-BILJARTSPEL

Het Wiko (Wip-kogel) biljartspel kan met een onbepaald aantal personen worden gespeeld. Men plaatst het pootje in het daarvoor bestemde gaatje aan de onderzijde voor het schuin liggen  van het spel en speelt met 5, 10 of 15 kogels plus de witte kogel. Deze worden met de queue afgeschoten vanaf de stootplaats in de stootbaan rechts van het spel. Bij een harde afstoot stuit de kogel tegen de stootnagel  en wordt daardoor over het spel verdeeld.

De vangplaatsen op en voor de wip hebben de hoogste waarde. Wie de vier vangplaatsen rond de wip alle bezet krijgt dus 2 x 50, 100 en 200, mag 100 punten extra tellen, dus 500. Kogels die op het midden van de wip blijven liggen, zonder dat de wip opgaat, tellen voor 100. Kogels die door de retouropening in de voorraadlade terugkomen, mogen overgespeeld worden.Met de witte kogel mag slechts één maal gestoten worden en de punten daarvan tellen dubbel.

Na het spelen der laatste kogel mogen de kogels die zijn blijven hangen, door stoten met de queue tegen de zijkant van het biljart tot verder rollen worden gebracht. Kogels die terugkomen in de stootbaan, mogen overgestoten worden. Wie de meeste punten heeft, wint.

Auteursrecht voorbehouden                                                              Spelenfabriek                                                                                                                                       Hommes

Opvallend detail is dat hier de naam “Spelenfabriek Hommes” staat en niet zoals bij de andere Wiko-biljarts “Gezelschapsspellenfabriek HOMAS – ASSEN”. Hommes is de achternaam van de oprichter van het bedrijf (Harry Hommes). HOMAS is een samentrekking van de namen HOMmes en ASsen. Dit zou kunnen betekenen dat dit spel van een oudere datum is dan de andere. Op de onderkant zit dan wel weer een metalen plaatje met het logo: Homas Spelen – wettig gedeponeerd.