Knikkerschaal

Dit spel is geheel uit hout vervaardigd, dus ook de drie pootjes aan de onderkant. De schaal bestaat uit één stuk hout en op het ronde speelveld zijn we een 12-tal uitgefreesde knikker-potjes, elk met daaronder een score van 1 t/m 12. Bij dit spel hoort ook nog een kleine houten tol die nodig is om de knikker(s) vanuit het iets lager liggende midden van het spel weg te ketsen naar de rode en groene potjes. Je kan één of meerdere knikkers in het midden leggen en vervolgens de tol rond laten draaien en de rest is aan de wetten van de natuurkunde en kansberekening.

De 8 mm. hoge rand zorgt er voor dat de knikkers niet van het bord kunnen vallen. De enige vaardigheid waarover een speler dient te beschikken is dat hij of zij in staat is de tol flink rond te laten tollen. Op het spel is geen informatie te vinden over wie de maker is, waar het vandaan komt en hoe oud het is. In mijn verzameling bevinden zich nog een paar van dit soort spelen, waarbij de knikker of kogel met een tol (“Knikkerspel met tol”,  “Ronde knikkerbak” en “Ronde dubbelrings knikkerbak”) of ander draaimechaniek (“De Draaischijf”) wordt weggeschoten. Kortom, een alternatief voor het trekmechaniek. Het lijkt er op dat dit spel van jongere leeftijd is dan de andere hierboven genoemde spellen, maar zekerheid hierover heb ik niet.

Dit spel vertoont veel gelijkenis met de hieronder afgebeelde “Spin-Jenny”, een spel van Brits fabricaat daterend uit de jaren 1900-1920.

De hierboven afgebeelde Spin-Jenny is een eenvoudig spel met gekleurde (klei-)knikkers en een tol. Het kan gespeeld worden met maximaal 4 spelers die elk een verschillende kleur kiezen. Om de beurt laten spelers de tol draaien om de knikkers van hun kleur weg te schieten. De scores zijn eenvoudig te berekenen: knikkers die in een potje van dezelfde kleur belanden scoren dubbele punten. Knikkers die in een potje van een andere kleur terechtkomen krijgen de score die bij dat potje staat vermeld. Spelers spreken vooraf een te behalen score af. Het spel is ook nog van educatieve waarde voor kinderen omdat ze leren optellen en vermenigvuldigen. De naam van het spel werd mogelijk ingegeven door de “Spinning Jenny”, een handspinmolen die net als het spinnewiel met de hand werd aangedreven, ontworpen in 1764 door James Hargreaves.

Op onderstaande foto zien we een fraai vormgegeven tol behorende bij een andere versie van de Spin-Jenny.