Poosh-M-Up “Big 5”

Ergens in de jaren tussen 1920-1930 (mogelijk 1925, gelet op het patentnummer) werd patent aangevraagd voor de “POOSH-M-UP Big 5” door de Northwestern Products Company uit St. Louis, Missouri, U.S.A. In de linkerbovenhoek staat de naam van het bedrijf vermeld, samen met het patentnummer: Pat. No. 1925 018. In de jaren na 1920 begon het bedrijf met de productie van deze “tabletop pinball games”.

Dit spel uit 1933 heeft een houten frame en is afgedekt met een glasplaat. Op de hardboard bodemplaat zien we komische afbeeldingen van een honkbalspeler, een American football speler en 2 jockeys te paard. Ze blinken niet echt uit in hun sport; de slagman krijgt de bal in zijn buik en een van de jockeys zit achterstevoren op z’n paard terwijl de andere er bijna van wordt afgeworpen. Er zijn 16 metalen beugeltjes verspreid over het speelveld die als knikker-potje dienst doen, 7 in de vorm van een halve cirkel en 9 in de vorm van de letter U. Bij elk potje staat een rood of geel vlaggetje met daarop een code: T1 t/m T5 of P1 t/m P5. Daarnaast staat er boven elk vlaggetje ook nog eens een score van minimaal 1 tot maximaal 10 punten vermeld. Dit heeft alles te maken met de “5-in-1”, de 5 verschillende spellen die op de POOSH-M-UP kunnen worden gespeeld en welke onderaan in het blauwe lint staan vermeld: “Put-N-Take”, “Base-Ball”, “Twenty-One”, “Pennants” en tot slot “Bagatelle”. Voor “Bagatelle” gelden uiteraard de scores die onder elke beugeltje staan vermeld. Hoe de scores voor de andere 4 spellen precies zijn is mij niet geheel duidelijk of eigenlijk geheel niet duidelijk. Dat wordt dus googelen.

Welnu, “Pennants” is afgeleid van “pennants golf” waarbij je met de tegenstander per hole de strijd aangaat. Als hij er 4 slagen over doet om de bal in een hole te krijgen en jij 5, dan wint hij dat hole. En zo door naar de volgende hole. Je kunt voor aanvang met je tegenspeler afspreken welke beugeltjes de holes vormen en met welke beugel/hole jullie aanvangen. “Twenty-One” gaat er om om meer punten te scoren dan je tegenstander, maar je mag niet boven de 21 punten komen want dan ben je “dood”. De punten staan in de witte bolletjes boven de vlaggetjes. Lijkt op ons kaartspel “eenentwintigen”. Bij “Put-N-Take” spreken de spelers voor aanvang af wat ze in de pot doen, bijv. elk 5 “stuivers”. De speler die begint kijkt in welk bakje zijn kogel belandt en bij T(ake)1 mag hij een stuiver uit de pot pakken en bij P(ut)5 moet hij er 5 in doen. Zo spelen de spelers beurtelings door totdat een van hen op “Take all” komt, want dan is de hele pot voor hem. Daarna wordt er opnieuw gestart. De Amerikaanse honkbaltermen in rode letters bij de bakjes bepalen het “Base-Ball” spel.

Op het speelveld zijn verder nog behoorlijk veel metalen pinnetjes aangebracht om de baan van de kogel te beïnvloeden en de reeds genoemde termen die met honkbal hebben te maken (“home run”, “2 base”, etc.). Het schietmechaniek met de rode houten knop werkt nog, dus er kan gespeeld worden. Een beugeltje rechtsboven ontbreekt en het beugeltje bij het gele vlaggetje met score “P2” is in de loop van de tijd een beetje van positie veranderd. De beide gaatjes in het speelveld er boven geven aan hoe het eerst was geplaatst.

De halfronde boog bovenin het spel bestaat hier uit twee halve bogen met een tussenruimte. De linkerboog zit tot helemaal bovenaan, de rechterboog zit 2 centimeter onder de bovenkant en laat zo ruimte om de kogels aan het eind van een spel door de opening terug te laten gaan naar het schietmechaniek. De kogels komen dan terecht in de baan rechts van de “startbaan” waar ze één voor één opnieuw kunnen worden weggeschoten. In de rechterbovenhoek staat ook aangegeven: “RETURN BALLS”. Als je de knikker te hard afschiet vliegt deze via het gebogen uiteinde onderaan de linkerboog weer met een enorme gang terug naar de rechterbaan. Op het spel hoort aan de achterkant een metalen beugel te zitten die aan beide zijkanten van het spel is vastgemaakt in de daarvoor bestemde gaten en die gedraaid kan worden om het spel schuin te laten aflopen (zie foto hieronder). Bij mijn versie ontbreekt deze beugel helaas.

Van dit spel bestond ook een versie met (2 size D) batterijen, de “Electric POOSH-M-Up Big 5”. Wanneer een kogel in een van de 5 gekleurde bakjes valt, gaat het lampje branden.